Γράφει ο Κάτς80

1974-2009/Η Ελλάδα μετά το 1974 έκανε πολλά δάνεια με συνέπεια τη διόγκωση του χρέους. Το ετήσιο έλλειμμα ήταν επίσης υψηλό.

Μετά το 1993 η οικονομία είχε ομαλότερο δρόμο με στόχο την ικανοποίηση των κριτηρίων σύγκλισης του Μάαστριχ, πετυχαίνοντας τελικά η Ελλάδα να γίνει μέλος της ΟΝΕ.  Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι οι υψηλές επιδόσεις οφείλονταν σε αποκρύψεις ελλειμμάτων και δανείων, γνωστό ως δημιουργική λογιστική.

2004/ Η κυβέρνηση έκανε οικονομική απογραφή, η οποία αποκάλυψε αποκρύψεις δαπανών με αποτέλεσμα την αναθεώρηση των ελλειμμάτων των προηγούμενων ετών.

2008 όμως, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η ελληνική οικονομία εκτροχιάζεται, το έλλειμμα, αλλά και το χρέος αρχίζουν να αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς.

Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, που κυβερνούσε με μικρή πλειοψηφία, εξαγγέλλει πρόωρες εκλογές για τις 4 Οκτωβρίου 2009. Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ με υποσχέσεις για αυξήσεις μισθών στα όρια του πληθωρισμού και με βασικό σύνθημα ( λ ε φ τ ά- υ π ά ρ χ ο υ ν).

Οκτώβριος/2009- Ιανουάριος/2010. Ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωνε στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 θα εκτιναχτεί στο 12,5% από 6% που εκτιμούσε η προηγούμενη κυβέρνηση. (το 2010 αναθεωρήθηκε στο 15,4%)

Διεθνείς οίκοι αξιολόγησης υποβαθμίζουν την Ελληνική οικονομία. Ο προϋπολογισμός του 2010 είναι συνεπής στις προεκλογικές υποσχέσεις με αυξήσεις, στα όρια του πληθωρισμού, σε χαμηλούς μισθούς και συντάξεις.

Από τον Ιανουάριο του 2010 συνεχής άνοδος των spreads, ξεπερνώντας ακόμα και τις 1000 μονάδες τον Απρίλιο του 2010.

Φεβρουάριος, 2010/Πρώτο πακέτο οικονομικών μέτρων.

Ο πρωθυπουργός ευρισκόμενος στο Νταβός (Ελβετία, ετήσιο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ) δέχτηκε έντονες πιέσεις από ξένους ηγέτες για άμεση λήψη μέτρων. H κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για τον δημόσιο τομέα που περιλάμβαναν: πάγωμα μισθών, περικοπές επιδομάτων, υπερωριών και οδοιπορικών.

Μάρτιος, 2010/δεύτερο πακέτο μέτρων.

Έντονη φημολογία χρεοκοπίας.  Λήψη νέων σκληρών μέτρων, όπως  Μειώσεις 30% δώρων, 12% επιδομάτων δημοσίου, 7% αποδοχών υπαλλήλων ∆ΕΚΟ, ΟΤΑ, ΝΠΙ∆, αυξήσεις ΦΠΑ και φόρου βενζίνης κλπ.

Απρίλιος-Μάιος, 2010/Μνημόνιο και Τρίτο πακέτο οικονομικών μέτρων.

23 Απριλίου ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοινώνει στο Καστελόριζο την προσφυγή της χώρας στο μηχανισμό στήριξης (ΟΝΕ,ΕΚΤ,∆ΝΤ).

Λήψη μέτρων, όπως, Αντικατάσταση 13/14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500€ σε όλους όσους έχουν αποδοχές μέχρι 3.000€ και πλήρης κατάργηση των δύο μισθών για μεγαλύτερες αποδοχές, Αντικατάσταση 13/14ης σύνταξης με επίδομα 800€ για συντάξεις ως 2500€, Αύξηση ΦΠΑ κλπ.

Στις 3 Μαΐου 2010, η Ελλάδα αιτήθηκε 80Β€ από τις υπόλοιπες χώρες της ΟΝΕ και 30Β€ από το ∆ΝΤ. Η αίτηση υπερψηφίστηκε από ΠΑΣΟΚ, ΛΑΟΣ και είχε τρία μνημόνια, Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής, Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης και Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής.

Ιούνιος-Οκτώβριος, 2011/δεύτερο Μνημόνιο και Τέταρτο-Πέμπτο Πακέτα Μέτρων.

Στις 29 Ιουνίου 2011 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο δημοσιονομικής  Στρατηγικής 2012-2015.

Περιορίζονται μισθολογικές και λειτουργικές δαπάνες και νέα φορολογικά μέτρα. Ιδρύεται Οργανισμός Αποκρατικοποιήσεων για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Νέα μέτρα όπως, Αλλαγή φορολογικής κλίμακας. Έκτακτη εισφορά για όσους έχουν εισόδημα πάνω από 12.000€, Αύξηση κλίμακας ΦΠΑ εστίασης, αύξηση ποσοστού παρακράτησης ΛΑΦΚΑ σε όλες τις συντάξεις άνω των 1450€, Νέος έκτακτος φόρος κατοικιών μέσω του λογαριασμού της ∆ΕΗ, Περικοπή συντάξεων και μεγάλες περικοπές στο εφάπαξ.

Οκτώβριος/2011-Νοέμβριος/2012,  Κούρεμα, Πρόσθετο Πακέτο Στήριξης, Εκλογές, Ανακεφαλαιοποίηση.

Στις 27 Οκτωβρίου η σύνοδος συμφώνησε,  Κούρεμα κατά 50% ελληνικού χρέους, πρόσθετο πακέτο βοήθειας ύψους 130Δις€, πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής μέχρι το 2021, δημιουργία μηχανισμού μόνιμης εποπτείας της Ελλάδας και συνεχούς παρακολούθησης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, ανακεφαλαιοποίηση Ελληνικών τραπεζών ύψους 30Δις€ και αύξηση κατά 1Δις€ των κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοινώνει ξαφνικά διεξαγωγή δημοψηφίσματος με θέμα την νέα δανειακή σύμβαση.

Οι εξελίξεις στην Ελλάδα υπήρξαν κύριο θέμα συζήτησης της συνόδου των G-20, στην οποία κλήθηκε και ο Έλληνας πρωθυπουργός. Οι Μέρκελ και Σαρκοζί ανακοίνωσαν πως το δημοψήφισμα θα κρίνει την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη.  Ακολούθησαν τετραήμερες διαβουλεύσεις με συμμετοχή των κομματικών επιτελείων του ΠΑΣΟΚ, της Ν∆ και του ΛΑΟΣ, για την επιλογή προσώπου που θα ηγηθεί στο νέο κυβερνητικό σχήμα.

Στις 10/11 επιλέχτηκε ο Λ. Παπαδήμος ως νέος πρωθυπουργός.

Τα νέα μέτρα του δεύτερου μνημονίου εγκρίθηκαν από την Κυβέρνηση στις 10 Φεβρουαρίου 2012.

Μείωση κατά 22% κατώτατου μισθού σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών. Κατάργηση 150.000 θέσεων από το δημόσιο τομέα έως το 2015, εκ των οποίων 15.000 μέσα στο 2012. κλείσιμο 200 εφοριών, κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά κλπ. Ψηφίζεται το δεύτερο Μνημόνιο(υπέρ 199 βουλευτές, κατά 74 και 5 ψήφισαν παρών). Στις 9 Μαρτίου ολοκληρώνεται με επιτυχία το PSI. Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα έφτασε το 95,7%.

Στις 11 Απριλίου ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την ημερομηνία των εκλογών (6 Μαΐου).

Το αποτέλεσμα των εκλογών οδήγησε σε ριζική αλλαγή του πολιτικού τοπίου και κατακερματισμό του πολιτικού σκηνικού χωρίς κυβέρνηση. Στις 16 Μαΐου ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση (πρωθυπουργός Π. Πικραμμένος) και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές (17 Ιουνίου). Οι εκλογές ανέδειξαν την Ν∆ πρώτο κόμμα, χωρίς αυτοδυναμία. Με την συνεργασία ΠΑΣΟΚ/∆ΗΜΑΡ, σχηματίστηκε κυβέρνηση συνεργασίας (πρωθυπουργός Α. Σαμαράς).

Ιούνιος-Νοέμβριος, 2012/Τρίτο Μνημόνιο και Έκτο Πακέτο Μέτρων.

Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2 έτη, από 1-1-2013, Μείωση συντάξεων από 5-15%, από τα 1.000€ και άνω, Περικοπές στα ειδικά μισθολόγια, Ένταξη στο ενιαίο μισθολόγιο εργαζομένων στις ∆ΕΚΟ κλπ.

Το Δημόσιο Χρέος τον Σεπτέμβριο του 2012.

Συνολικό Χρέος  Σε Δις €

Ομόλογα 118

Γραμμάτια 18

Δάνεια από ESM 149

Άλλα δάνεια 18

Εγγυήσεις 20

Τα αίτια της οικονομικής κρίσης.

Πτωχό, πελατειακό και ως επί το πλείστον κληρονομικό πολιτικό σύστημα.  Κακοδιοίκηση των φορέων δημοσίων οικονομικών, ∆ΕΚΟ και Ασφαλιστικών Ταμείων.  Συνεχή πρωτογενή ελλείμματα από το 1974.  Κακοδιοικούμενος, κακοκαμωμένος, φτωχά-μηχανοργανωμένος, διεφθαρμένος, γραφειοκρατικός, υπερδιογκωμένος και πελατειακός δημόσιος τομέας.  Διεφθαρμένος, κομματικός και πελατειακός συνδικαλισμός.  Κρατικίστικη ανάπτυξη και περιορισμός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας (πχ. αγροτικές επιδοτήσεις) Τα μέλη της κυβέρνησης ανήκουν στην εκτελεστική εξουσία αλλά και στη νομοθετική με συνέπεια να δαπανούν περισσότερα και να αποταμιεύουν λιγότερα για να μη δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους τους.  Απόκρυψη του δανεισμού καθώς οι πολιτικοί ήθελαν να ικανοποιήσουν τα κριτήρια Μάαστριχ (Έλλειμμα 3%, Λόγος Χρέος/ΑΕΠ).

Καμιά συστηματική προσπάθεια για έλεγχο των δαπανών, της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, της φόρο-είσπραξης, της διαφθοράς του δημόσιου τομέα σε υψηλές βαθμίδες (πολεοδομία, εφορίες), των χρεών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.  Μεταφορά/κατάθεση χρήματος σε τράπεζες εξωτερικού, σκάνδαλα προμηθειών, ξέπλυμα μαύρου χρήματος.  Είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ χωρίς επαρκή προετοιμασία, συνεχής χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας και πτώση της παραγωγής μετά την είσοδο στη ΟΝΕ.  Η Ελλάδα ζούσε πέρα από τις δυνατότητές της ακόμη και προ ΟΝΕ, φουσκωμένες δημόσιες δαπάνες, αύξηση μισθών/συντάξεων/εφάπαξ πολύ πέρα από τις χώρες της ΟΝΕ, συντάξεις και επιδόματα μαϊμού, πολλαπλές συντάξεις, συντάξιμη ηλικία. Υπερδιόγκωση των συστημάτων υγείας και εκπαίδευσης.  Μεγάλα χρέη και υπερβολικές δαπάνες για την εκτέλεση των ΟΑ το 2004.  Μετά την είσοδο στην ΟΝΕ, η χώρα δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα και να υποβαθμίσει το νόμισμά της.  Υπερδιογκωμένη παράνομη μετανάστευση.  Αναρίθμητες απεργίες/στάσεις εργασίας πολύ-πολύ πάνω από τις άλλες χώρες της ΕΕ.

2008 και 2009 τα βασικότερα αίτια είναι τα εξής.

Παρά τα προειδοποιητικά μηνύματα από τις αρχές του 2008 (ιδιαίτερα της καταστροφής της Αθήνας το Δεκέμβριο, 2008) και της επάρκειας χρόνου για τη λήψη μέτρων υπήρξε υπερβολικός δισταγμός, αναποφασιστικότητα και καμιά αντίδραση από το πολιτικό και οικονομικό σύστημα.  Οι δύο μεγαλύτερες Ελληνικές ‘βιομηχανίες’ της ναυτιλίας και του τουρισμού επλήγησαν βαριά από την παγκόσμια ύφεση.  Το κυβερνητικό, διοικητικό και πολιτικό σύστημα απέτυχε να κατανοήσει τη μορφή και τη σημασία των οικονομικών θεμάτων, παρόντα σε όλες σχεδόν τις χώρες και τότε θεραπεύσιμα εύκολα. Όταν χτύπησε η παγκόσμια οικονομική κρίση και τα Ελληνικά χρέη ήλθαν στο φως η χώρα ήταν ανέτοιμη να τα αντιμετωπίσει.  Αναποφασιστικότητα, διστακτικότητα και μη πολιτική βούληση για τη λήψη σοβαρών δημοσιονομικών μέτρων για τη διόρθωση της κατάστασης.  Τεράστια ελλείμματα, Ενώ τα χρήματα έρεαν από τα ταμεία της πολιτείας, τα έσοδα επλήγοντο από τη φοροδιαφυγή, την περιορισμένη φόρο-είσπραξη, μαζικές μεταφορές σε τράπεζες του εξωτερικού και αναλήψεις για τα ‘σεντούκια’ του εσωτερικού.  Πανικόβλητοι, ανέτοιμοι, ‘λίγοι’ κυβερνήτες, πολιτικοί, διοικητές οικονομικών φορέων, τραπεζίτες.  Ανίκανοι, ανεύθυνοι, ‘μικροί’ ηγέτες (ιδιαίτερα πρωθυπουργοί και υπουργοί οικονομικών και ανάπτυξης) τόσο των κυβερνώντων κομμάτων όσον και της αντιπολίτευσης.  Συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις, με απατηλά συνθήματα του τύπου ‘λεπτά υπάρχουν’.  Όταν η Ελληνική κρίση έγινε παγκόσμια γνωστή το φθινόπωρο του 2009, η τότε κυβέρνηση (στο μεθυστικό κόσμο της εκλογικής της νίκης) ήταν αναποφάσιστη, αναβλητική και διστακτική να πάρει τα απαραίτητα άμεσα μέτρα σταματήματος και ανάκαμψης της κρίσης.  Η υπεραπλούστευση της οικονομικής κατάστασης και ο λαϊκισμός των ΜΜΕ.

Χρήστος Κατσέας

Πηγές:  Αναστάσιος  Μπασαράς,  Σμχος  ε.α. (ΜΗ), πρώην Ανώτερο Στέλεχος ΝΑΤΟ http://www.minfin.gr/, http://www.statistics.gr, http://www.consilium.europa.eu, http://en.wikipedia.orgarchivos/ http://ebookbrowse.com/the-root-causes-of-the-greek-sovereign-debt-crisis-05-05-2011-3-pdf-d128049527. http://www.bbc.co.uk/ news/ *Το παρόν άρθρο είναι ελεύθερη μετάφραση της παρουσίασης που έκανε ο συγγραφέας στο Superior Pakistani National Management College κατά την επίσκεψή του στο ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ την 5/12/2012.