Γράφει ο Κάτς80

Πριν από πέντε χρόνια, όταν η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» ξέσπασε, φάνηκε ότι είχε έρθει και η ώρα της Τουρκίας.

Έχοντας ταπεινωθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων και συνομιλιών που χαρακτηρίζονται από μια αλυσίδα ψεύτικων υποσχέσεων από την ΕΕ, ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας (και σημερινός πρόεδρος) Recep Tayyip Erdoğan είχε το τέλειο σχέδιο για την αποκατάσταση της υπερηφάνειας της χώρας του και την ενίσχυση της αξιοπιστίας. Θα βοηθούσε να αναδιαμορφώσει μια Μέση Ανατολή σε αναταραχή.

Περιττό να πούμε, ότι τα πράγματα δεν έχουν ξεδιπλωθεί όπως ακριβώς είχε σχεδιάσει.

Η Τουρκία ήταν σίγουρα σε ισχυρή θέση να κάνει τη διαφορά. Με το να λειτουργήσει η δημοκρατία, η ακμάζουσα οικονομία της αγοράς της, και η πλούσια πολιτιστική ιστορία, η Τουρκία φαινόταν να προσφέρει μια ελκυστική υποδειγματική οικονομική, κοινωνική και πολιτική υπεροχή, για την περιοχή.

Ακόμα και τότε, όμως, δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας. 

Ο Ερντογάν είχε ήδη δώσει την εντύπωση ότι μπορούσε να συγκεντρώσει την εξουσία στα χέρια του, υπονομεύοντας έτσι τη δημοκρατία της Τουρκίας και, με τη σειρά του να αναδείξει τις περιφερειακές φιλοδοξίες της ηγεσίας του.

Δυστυχώς, αυτό ακριβώς συνέβη.

Ξεκίνησε όταν Ερντογάν προσπάθησε, με τη μεγαλύτερη δυνατή αυτοπεποίθηση, να αποδείξει την περιφερειακή επιρροή του. Επέμεινε, για παράδειγμα, ότι ο Πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ, με τον οποίο η Τουρκία είχε στο παρελθόν φιλικές σχέσεις, να παραιτηθεί.

Ήταν τόσο σίγουρος ότι η κλήση του θα εισακουστεί και ότι θα αναδυθεί ως ένας απαραίτητος περιφερειακός ηγέτης, ένιωθε ελεύθερος να αποστασιοποιηθεί από τη Δύση και να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στο Ισραήλ.

Στην πραγματικότητα, η επιρροή του Ερντογάν αποδείχθηκε πολύ ασθενέστερη από ό, τι είχε προβλεφθεί. 

Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, διευρύνοντας την αναταραχή στην περιοχή άρχισε να εκθέτει βαθιά ριζωμένα προβλήματα της Τουρκίας, ιδίως, του κουρδικού ζητήματος, του όποιου ο Ερντογάν είχε κάνει μεγάλες προσπάθειες για να υποτάξει, τώρα έχει αναζωογονηθεί. Καθώς το δημοκρατικό όνειρο της Αραβικής Άνοιξης εκφυλίστηκε, πρώτα με σύγχυση και στη συνέχεια, με τη βία, έτσι και το όνειρο του Ερντογάν, επίσης κατέρρευσε.

Αλλά, αντί να λάβει τα διδάγματα από αυτή την εμπειρία και τη δημιουργία ενός νέου οράματος για τη χώρα του, ο Ερντογάν διπλασίασε της πιέσεις στην προσπάθειά του να εδραιώσει την εξουσία του.

Ο Ερντογάν έχει τοποθετηθεί, ο ίδιος ως ένα είδος προστάτη της αξιοπρέπειας του λαού του και ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη των Τούρκων.

Με τη συριακή σύγκρουση που μαίνεται στη διπλανή πόρτα μας, οι ισχυρισμοί του Ερντογάν δεν είναι ιδιαίτερα πειστικοί. Η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια προσφυγική κρίση που επισκιάζει την Ευρώπη, ο πολλαπλασιασμός των τρομοκρατικών επιθέσεων στο έδαφός της, και η αυξημένες εντάσεις με το Κρεμλίνο, μετά και την κατάρριψη του Ρωσικού πολεμικό αεροπλάνο κοντά στα σύνορα με τη Συρία, το Νοέμβριο.

Σαφώς, η προσέγγιση του Ερντογάν έχει επιδεινώσει την υπάρχουσα κακή κατάσταση. 

Παρά το γεγονός ότι η Δύση και το Ισραήλ «συμφωνούν», μια κίνηση που απαιτείται από αυτόν πιθανώς θα πρέπει να «καταπιεί κάποια υπερηφάνεια», ο ίδιος αρνήθηκε να δώσει προτεραιότητα στην καταπολέμηση του ισλαμικού κράτους (ISIS) και έθεσε ως μεγαλύτερη προτεραιότητα να διατηρηθεί το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και ότι αυτό συνεπάγεται, υπό έλεγχο.

Αυτό έχει θέσει σε «απόσταση» την Τουρκία, και τους δυτικούς συμμάχους να βλέπουν το κουρδικό ζήτημα ως ένα εσωτερικό ζήτημα. Οι Κούρδοι έχουν αναδειχθεί ως μια ισχυρή δύναμη στον αγώνα κατά της ISIS, και έχουν εξασφαλίσει αυξημένη ανεξαρτησία στη Συρία και το Ιράκ.

Ενώ η Δύση, προτιμά περισσότερο τους Κούρδους στην καταπολέμηση του ISIS, εκφράζει και την ικανοποίησή για τα κουρδικά «κέρδη».

Στο πλαίσιο αυτό, ο Ερντογάν δεν φαίνεται να έχει καμία πρόθεση να αλλάξει την προσέγγισή του, παρόλο που είναι αυξανόμενη η «απομόνωση» της Τουρκίας από τους Δυτικούς συμμάχους της.

Προφανώς η Τουρκία παραμένει πεπεισμένη ότι η Δύση την χρειάζεται, τόσο για τον έλεγχο της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ, όσο και για να φιλτράρει και να ανακόβει τη ροή των προσφύγων από τη Συρία προς την Ευρώπη.

Αλλά αυτό δεν είναι η πρώτη φορά, που η «αυτό-σιγουριά» του Ερντογάν αποτυγχάνει.

Η πραγματικότητα είναι ότι, χάρη σε ένα μεγάλο βαθμό ο Ερντογάν θέλει πάση θυσία να ενισχύσει την προεδρία του, η Τουρκία χάνει την διπλωματική ισχύ, και γίνεται ολοένα και πιο ευάλωτη στην τρομοκρατία. Θα ήταν πρόωρο να διαγράψουν των Ερντογάν, ο οποίος έχει αποδείξει σε περισσότερες από μία περιπτώσεις ότι έχει πολιτική αντοχή.

Μετά από όλα αυτά η Τουρκία γίνετε πιο ευάλωτη, και χρειάζεται απεγνωσμένα πυλώνες σταθερότητας.

Χρήστος Κατσέας