Γράφει ο Κάτς80

Το Ριάντ ανακοίνωσε ότι τα χρήματα και τα περιουσιακά στοιχεία δεκάδων κορυφαίων αξιωματούχων θα κατασχεθούν. Η Σαουδική Αραβία ανακοίνωσε ότι θα κατασχέσει τα χρήματα και τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν δεκάδες κορυφαίοι αξιωματούχοι και επιχειρηματίες που κρατούνται σε περιορισμό κατά της διαφθοράς.

Οι εμπειρίες δύο άλλων αραβικών κρατών που προσπαθούν να ανακτήσουν κλεμμένα χρήματα, όπως η Αίγυπτος και η Τυνησία, υποδεικνύουν ότι το Ριάντ μπορεί να αντιμετωπίσει χρόνια νομικά και διπλωματικά προβλήματα για τη διασφάλιση περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο εξωτερικό. Αλλά και τότε η επίτευξη δεν είναι εγγυημένη.

Η επιτροπή για την καταπολέμηση της διαφθοράς που κρατούσε πρίγκιπες, μεγιστάνες και υπουργούς το Σαββατοκύριακο έχει την εξουσία, με βασιλικό διάταγμα, να λάβει «οτιδήποτε κρίνει απαραίτητο» για να κατασχέσει εταιρείες, κεφάλαια και άλλα περιουσιακά στοιχεία χωρίς να περιμένει τα αποτελέσματα των ποινικών ερευνών.

Ο υπεράκτιος έλεγχος των περιουσιακών στοιχείων έχει ήδη ξεκινήσει στην περιοχή του Κόλπου, όπου η Σαουδική Αραβία μοιράζεται τακτικά πληροφορίες.

Η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και η ρυθμιστική αρχή των κινητών αξιών ζήτησαν από τις τράπεζες και τις εταιρείες χρηματοδότησης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους λογαριασμούς 19 Σαουδαραβών πολιτών, ανέφεραν τραπεζικές πηγές στο Reuters την Πέμπτη.

Η Σαουδική Επιτροπή δεν έχει δώσει λεπτομέρειες για τους ισχυρισμούς των κατηγοριών που αντιμετωπίζουν οι υψηλόβαθμοι πολίτες, αν και οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι δηλώνουν ότι περιλαμβάνουν ξέπλυμα χρήματος, δωροδοκία, εκβιασμούς και αξιοποίηση του δημόσιου για προσωπικό όφελος.

Το Ριάντ επίσης δεν έχει καθορίσει χρονοδιάγραμμα για τις κατασχέσεις του, αν και τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι περισσότεροι από 1.700 εγχώριοι τραπεζικοί λογαριασμοί έχουν ήδη παγώσει, κατόπιν αιτήματος της κεντρικής τράπεζας.

Εάν η επιτροπή προσπαθούσε να ανακτήσει όλα τα έσοδα που χάθηκαν από τη διαφθορά, από δωροδοκίες μέχρι την παράνομη απαλλοτρίωση γης, το συνολικό ποσό θα ανερχόταν σε 800 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις ενός υπαλλήλου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου του Ριάντ.

Ένα μεγάλο ποσό των κεφαλαίων πιστεύεται ότι προέρχεται από χρηματοοικονομικές πηγές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε υπεράκτιους τραπεζικούς λογαριασμούς, επενδύσεις χαρτοφυλακίου, εταιρικές συμμετοχές και ακίνητα. Πολλοί από τους επιχειρηματίες που κρατούνται έχουν ιδιωτικά αεροπλάνα, κάποιος διαθέτει και αεροσκάφος Boeing 747.

Μια μελέτη του Αμερικανικού Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών εκτιμά ότι οι Σαουδάραβες έχουν απομακρύνει πλούτο που ισοδυναμεί με πάνω από το 55% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας σε ξένους φορολογικούς παραδείσους ποσό που υπερβαίνει τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, η εμπειρία της Αιγύπτου και της Τυνησίας δείχνει ότι παρόλο που οι παγώσεις περιουσιακών στοιχείων μπορούν να οργανωθούν μέσα σε μήνες, ο επαναπατρισμός των χρημάτων μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια.

Το Κάιρο προσπάθησε ανεπιτυχώς για πέντε χρόνια να ανακτήσει περίπου 85 εκατομμύρια λίρες (111 εκατομμύρια δολάρια) από βρετανικούς τραπεζικούς λογαριασμούς που ανήκουν στον εσωτερικό κύκλο του πρώην προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ.

Βρετανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεσμεύονται από το βρετανικό δίκαιο, το οποίο απαιτεί από τους Αιγυπτίους να τους παρέχουν πρώτα ποινικές καταδίκες.

Η Τυνησία έχει ανακτήσει μέχρι τώρα μόνο μια μικρή μερίδα περίπου 35 εκατομμυρίων δολαρίων που διεκδικείται από την Ελβετία μετά την επανάσταση του 2011 που ενέπνευσε την εξέγερση της Αραβικής άνοιξης.

Υπάρχουν κάποια προηγούμενα που θα μπορούσαν να δώσουν στην Σαουδική Αραβία την ελπίδα ότι θα είναι σε θέση να επαναπατριστούν χρήματα.

Το προηγούμενο έτος, η Νιγηρία και η Ελβετία υπέγραψαν συμφωνία που ανοίγει το δρόμο για την επιστροφή 300 εκατομμυρίων δολαρίων που κατασχέθηκαν από την οικογένεια του πρώην στρατιωτικού κυβερνήτη της Νιγηρίας, Σάνι Αμπάσα.

Οι αιτήσεις από την Αίγυπτο, την Τυνησία, τη Λιβύη και τη Συρία έχουν οδηγήσει σε σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ελβετικά φράγκα (1 δισεκατομμύριο δολάρια) που έχουν παγώσει οι ελβετικές αρχές.

Ωστόσο, οι προσπάθειες της Αιγύπτου και της Τυνησίας για ανάκτηση των χρημάτων σκόνταψαν την απαίτηση να υποβληθούν αποδεικτικά στοιχεία που θα μπορούσαν να γίνουν δεκτά στα δυτικά νομικά συστήματα, αποδεικνύοντας τους πραγματικούς ιδιοκτήτες των περιουσιακών στοιχείων και δείχνοντας ότι η διαφθορά έχει πραγματοποιηθεί. Συχνά τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται σε πολύπλοκα υπεράκτια σχήματα, γεγονός που καθιστά δύσκολο να αποδείξει κανείς σε ποιους πραγματικά ανήκουν.

Ο Carlo Lombardini, τραπεζικός δικηγόρος και καθηγητής τραπεζικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, δήλωσε ότι το Ριάντ θα πρέπει να παράσχει λεπτομερή στοιχεία που να αποδεικνύουν πώς τα χρήματα που αποκτήθηκαν για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων στην Ελβετία λόγω διαφθοράς.

«Και τότε υπάρχει ένα ζήτημα ακόμη εάν αυτό το άτομο στη Σαουδική Αραβία μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του και αν θα επωφεληθεί από μια σωστή υπεράσπιση», ανέφερε.

Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι θα πρέπει να ικανοποιήσουν τις ελβετικές αρχές ότι οι ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων είχαν λάβει τη δέουσα διαδικασία. Αυτό θα μπορούσε να είναι δύσκολο, δεδομένης της ταχύτητας και της κλίμακας της καταστολής και των σαρωτικών εξουσιών που δόθηκαν στην επιτροπή καταπολέμησης της διαφθοράς.

Ο γενικός εισαγγελέας της Σαουδικής Αραβίας δήλωσε τη Δευτέρα ότι η λεπτομερής διερεύνηση των κρατουμένων είχε ήδη παράγει «πολλά αποδεικτικά στοιχεία», αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες. Οι ανώτεροι υπάλληλοι της Σαουδικής Αραβίας δεν απάντησαν στα αιτήματα για πληροφορίες σχετικά με την έρευνα.

Ένας δικηγόρος με έδρα το Κόλπο, εξοικειωμένος με τις υποθέσεις διεθνούς διαφθοράς, δήλωσε ότι υπήρχαν δύο κανάλια μέσω των οποίων η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να επιδιώξει περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό

Στις περιπτώσεις που το Ριάντ υπέγραψε συνθήκη ή σύμβαση με ξένη χώρα, θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για να συγκεντρώσει αποδεικτικά στοιχεία πριν να επιδιώξει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων μέσω του δικαστικού συστήματος. Ωστόσο, η Σαουδική Αραβία δεν έχει μια τέτοια συνθήκη με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ελβετία και πολλές άλλες χώρες.

Η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε επίσης να στείλει επιστολή αίτησης στο σχετικό υπουργείο του άλλου έθνους. Αυτό θα αποτελούσε δοκιμασία της διπλωματικής του επιρροής στις ξένες πρωτεύουσες.

Οι επιχειρηματίες που βρίσκονται υπό κράτηση περιλαμβάνουν τον διεθνή επενδυτή Πρίγκιπα Αλβάλλεν Μπιν Ταλάλ, του οποίου ο πλούτος εκτιμήθηκε από το περιοδικό Forbes πριν από την καταστολή σε 17 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο Mohammad al-Amoudi στα 10,4 δισεκατομμύρια δολάρια, με κατασκευαστικές, γεωργικές και ενεργειακές εταιρείες στη Σουηδία, τη Σαουδική Αραβία και την Αιθιοπία. και ο μεγιστάνας χρηματοδότησης της υγειονομικής περίθαλψης Saleh Kamel στα 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τα επαναπατρισμένα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να είναι τόσο σκληρά ώστε το Ριάντ να προσπαθήσει να αποφύγει τις αλλοεθνής νομικές ενέργειες σε πολλές περιπτώσεις, αντί να κάνει συμφωνίες με κρατούμενους μεγιστάνες και πρίγκιπες που στην πραγματικότητα νομιμοποιούν την τύχη τους σε αντάλλαγμα για ένα μερίδιο των χρημάτων τους, λένε ορισμένοι τραπεζίτες και σύμβουλοι.

«Η κυβέρνηση θα καταβάλει επίσης προσπάθειες για την αποφυγή συλλήψεων, αλλά μόνο ως μέρος μιας μεγαλύτερης δέσμευσης στην τοπική οικονομία», δήλωσε σε σημείωμα ο Ayham Kamel, επικεφαλής της ομάδας της Ευρασιατικής Ομάδας, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική.

Χρήστος Κατσέας