Γράφει ο Κάτς80

Ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε την επιχείρηση Rama de Olivo στις 20 Ιανουαρίου εναντίον Κούρδων μαχητών στη συριακή επαρχία Afrin. Μετά από αεροπορική επίθεση στην οποία συμμετείχαν 72 αεροσκάφη. 153 συνολικοί στόχοι καταστράφηκαν.

Ο Τούρκος πρόεδρος αμφισβητεί τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και τον Μπασάρ αλ-Άσαντ με την επίθεση εναντίον των Κούρδων στη Συρία.

Η εκδίκηση του Recep Tayyip Erdoğan στους Κούρδους έλαβε μια δραματική νέα τροπή με τη διασυνοριακή επίθεση εδάφους στο θύλακα (enclave) στο Afrin στη βορειοδυτική Συρία.

Αψηφώντας τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ο κραταιός πρόεδρος της Τουρκίας στοιχηματίζει για μια αποφασιστική νίκη επί των δυνάμεων των Κούρδων της Συρίας. Αλλά το επικίνδυνο του στοίχημα θα μπορούσε γρήγορα να του γίνει η δική του παγίδα.

Η αρχική εισβολή από τα τουρκικά στρατεύματα και τους συμμάχους του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA – Αντιπολίτευση της Συρίας) έγινε την Κυριακή, όπου τις προηγούμενες ήμερες είχαν ακολουθήσει αεροπορικές επιθέσεις. Οι πολιτοφυλακές της Συριακής Λαϊκής Προστασίας του Κουρδικού (YPG), όπου αναφέρεται ότι αριθμούν περίπου 10.000 μαχητές στην περιοχή Αφρίν, δεν δίνουν ούτε ένα μέτρο γης. Έχουν σκάψει – κατασκευάσει ορύγματα και υπερασπίζονται την Rojava (Δημοκρατική Ομοσπονδία της Βόρειας Συρίας) την περίφημη κουρδική πατρίδα.

Wikipedia: (Πορτοκαλί) και επί του παρόντος ελεγχόμενο έδαφος, (πράσινο) Roja

Wikipedia: Τα de facto καντόνια Rojavas: Efrin (πορτοκαλί), Kobane (κόκκινο) και Cizîrê (πράσινο) και η εμπόλεμη Sehba (ροζ)

Το 2011, μετά τον ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία, ο Erdoğan υιοθέτησε το στόχο της Δύσης να εξαφανίσει τον Assad. Όταν το «Ισλαμικό Κράτος» αναδείχθηκε στη Συρία και το Ιράκ, ως μέλος του ΝΑΤΟ η Τουρκία προτίμησε προφανώς την ήττα του. Ωστόσο, από το 2015, όταν έσπασε η εκεχειρία με τους μαχητές του κόμματος του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), η κουρδική «τρομοκρατική απειλή» που προερχόταν από τη Συρία και το Ιράκ έχει γίνει η μεγαλύτερη εμμονή του Ερντογάν.

Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε την αποτυχημένη απόπειρα του στρατιωτικού πραξικοπήματος το 2016 για να δικαιολογήσει την καταστολή στα φιλοκουρδικά πολιτικά κόμματα, των οποίων οι εκλεγμένοι ηγέτες παραμένουν στη φυλακή. Επιπλέον συμφωνήθηκε κι μια de facto συμφωνία με τους συμμάχους του Assad, τη Ρωσία και το Ιράν, αποδεχόμενοι την ημερήσια διάταξη της Συρίας. Σε αντάλλαγμα, συμφώνησαν σε μια πρώτη μεγάλη εισβολή στη Συρία από τον Erdoğan το 2016.

Για τον Ερντογάν και τους ομοϊδεάτες εθνικιστές, η ιδέα μιας αυτόνομης ή ανεξάρτητης κουρδικής οντότητας που θα εκτείνεται από το βόρειο Ιράκ προς στην επαρχία Hatay της Τουρκίας στα δυτικά της και ενδεχομένως θα περικλείει τμήματα της νοτιοανατολικής Τουρκίας είναι ένας υπαρξιακός εφιάλτης. Η αποτροπή του έχει αποκρύψει άλλα σοβαρά ζητήματα.

Το μεγάλο πρόβλημα του Erdoğan είναι η κουρδική αντίσταση στο ένα μέρος, και ότι κανένας από τους μεγάλους παίκτες δεν τον υποστηρίζει. Ήταν υποχρεωμένος να στείλει αξιωματούχους στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα για να επιτύχει την συμφωνία με την Ρωσία. Παρόλα αυτά, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε σοβαρή ανησυχία την Κυριακή.

Η Ρωσία έχει τραβήξει πίσω τις δυνάμεις της για να αποτρέψει τυχαίες συγκρούσεις. Αλλά εξακολουθεί να ελέγχει τον εναέριο χώρο πάνω από την Afrin και μπορεί να εισέλθει ανά πάσα στιγμή. Ο Άσαντ είναι εξοργισμένος με τον Ερντογάν, η Δαμασκός απειλεί να χτυπήσει στρατιωτικά ειδικά εάν ο Ερντογάν επιζητεί με την απειλή του να προχωρήσει ανατολικά προς το Manbij, σε ένα άλλο κουρδικό φρούριο.

Και οι τρείς παίχτες, το Ιράν, ο Άσαντ και η Ρωσία θα προτιμούσαν τους Κούρδους να ελέγχουν τα τμήματα της βόρειας Συρίας από το ISIS, η τις παρόμοιες ομάδες των Σαλαφιστών ή τους αντάρτες που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, όπως είναι ο Ελεύθερος συριακός στρατός (FSA). Εν τω μεταξύ, προωθούν τα δικά τους αυτοεξυπηρετούμενα σχέδια για την μεταπολεμική διευθέτηση. Η συμπεριφορά του Erdoğan θα μπορούσε να τα θέσει σε κίνδυνο.

Τουρκικές στρατιωτικές τεθωρακισμένες δυνάμεις σε κίνηση κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Φωτογραφία: Sedat Suna / EPA

Ο Ερντογάν έρχεται επίσης σε αντίθεση με τη διοίκηση του Trump και όχι για πρώτη φορά. Υπάρχουν μακροχρόνιες εντάσεις σχετικά με την αντίληψη για την τουρκική αμφιθυμία σε σχέση με το ISIS, την χρήση των τουρκικών αεροπορικών βάσεων από το ΝΑΤΟ, οι θεωρήσεις βίζας για τους Τούρκους πολίτες και οι ισχυρισμοί του Ερντογάν ότι το πραξικόπημα του 2016 ήταν κατασκευασμένο από τις ΗΠΑ και από τον αυτοεξόριστο Fethullah Gülen.

Πηγαίνοντας ενάντια στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, ο Ερντογάν δεν θα καταλήξει σε συμφωνία είτε με το Ιράν ή με τη Ρωσία. Έτσι ο μεγαλομανής τακτικός ελιγμός του, μπορεί να αποτύχει μετά την πρώτη αναμέτρηση με τις Κουρδικές μονάδες, οι οποίες είναι στρατιωτικά ικανές.

Η άρνηση των ΗΠΑ να τερματίσουν τη στήριξή τους στο YPG, το οποίο θεωρεί αποτελεσματικό σύμμαχο κατά του ISIS και ενάντια στην επόμενη μεγάλη απειλή, οδήγησε τις σχέσεις σε σημείο θραύσης. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Rex Tillerson, χειροτέρεψε την κατάσταση την περασμένη εβδομάδα με μια ανοικτή δέσμευση να διατηρήσει ή και να αυξήσει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στις περιοχές της Συρίας όπου υπάρχουν Κούρδοι μαχητές.

Ένα σχέδιο των ΗΠΑ για την εκπαίδευση μιας συνοριακής δύναμης 30.000 ατόμων που θα περιλαμβάνει τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, όπου είναι επικεφαλής των Κούρδων, και αντίπαλοι του Ελεύθερου Συριακού στρατού (FSA), φαίνεται να έχει «εκτοξεύσει» τον Erdoğan στον «αέρα». Ο Tillerson αργότερα ισχυρίστηκε ότι οι προθέσεις της Ουάσιγκτον έχουν παρερμηνευτεί.

Αλλά ο Ερντογάν είναι θυελλώδης. Δικαίως ή λανθασμένα, βλέπει τη βόρεια Συρία ως την πρώτη πρόκληση ασφάλειας της Τουρκίας. Εμφανίζεται επίσης, για άλλη μια φορά, να ασχολείται με το πολιτικό «χαρτί του κουρδικού τρόμου» σε ένα οικείο κοινό. Ο ηγέτης της Τουρκίας είναι πλέον σχεδόν απολύτως απομονωμένος σε διεθνές επίπεδο αλλά φαίνεται να μην ενδιαφέρεται.

Χρήστος Κατσέας