Γράφει ο Κάτς80

Η Ρωσία έχει τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αρκτική, αλλά δεν μπορεί να τα εκμεταλλευτεί εξαιτίας κυρώσεων, και τεχνολογικών αδυναμιών των κρατικών εταιρειών Gazprom και Rosneft και της απροθυμίας τους να συνεργαστούν με ιδιωτικές ρωσικές εταιρείες με σχετική εμπειρία. 

Η τρέχουσα τιμή του αργού πετρελαίου στις διεθνείς αγορές μπορεί να καταστήσει αποδοτική την εξόρυξη στην περιοχή του Αρκτικού Ωκεανού, αλλά οι κυρώσεις αποκλείουν τη Ρωσία από τις συνεργασίες των δυτικών εταιρειών με την απαραίτητη τεχνολογική ικανότητα ώστε να διερευνήσουν τους πόρους στην Αρκτική της Ρωσίας.

Ωστόσο, και η Ρωσία έχει τους δικούς της αυτοπεριορισμούς στον περιορισμό με τις ιδιωτικές εταιρείες στη Ρωσία με εξειδικευμένη εμπειρία και τεχνολογία, ως ακολούθως δεν μπορούν να υποστηρίξουν την εξερεύνηση των αναξιοποίητων αρκτικών αποθεμάτων της Ρωσίας. Μόνο η Gazprom και η Rosneft έχουν πρόσβαση στην περιοχή στην Αρκτική της Ρωσίας.

Η ρωσική περιοχή έχει το μεγαλύτερο μερίδιο.

Όσον αφορά τα τεχνικά ανακτήσιμα στοιχεία, η Αρκτική μπορεί να περιέχει έως και 90 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου καθώς και 47 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (σύμφωνα με εκτιμήσεις της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας). Και η ρωσική ζώνη του ωκεανού έχει το μεγαλύτερο μερίδιο. Τα δυνητικά αποθέματά της ανέρχονται σε περίπου 48 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 43 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Αυτό ισοδυναμεί με το 14% του πετρελαίου της Ρωσίας και το 40% των αποθεμάτων φυσικού αερίου της. Ωστόσο, μέχρι στιγμής έχουν αρχίσει να διερευνώνται μόνο οι περιοχές Barents: Sea, Pechora και Kara Sea.

gazprom-neft.com – Πετρελαϊκή περιοχή Prirazlomnoye

Παρά το υψηλό κόστος παραγωγής, η τάση για αποκεντροποίηση στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας και τους σχεδόν παγκοσμίως αποδεκτούς περιβαλλοντικούς κινδύνους, η ρωσική κυβέρνηση θεωρεί τους πόρους του Αρκτικού Ωκεανού ως μια σημαντική στρατηγική επένδυση. Ωστόσο, η Ρωσία παραμένει «αδύναμη» να πραγματοποιήσει αυτά τα σχέδια πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αρκτική. Το μόνο παράδειγμα της ρωσικής παραγωγής υδρογονανθράκων στην Αρκτική είναι η παράγωγη της Gazpromneft στον τομέα «Prirazlomnoye» στη θάλασσα της Pechora. Αυτό είναι σχετικά απλό να αναπτυχθεί διότι είναι 60 χιλιόμετρα από την ακτή και σε βάθος περίπου 20 μέτρων από το νερό.

Η πετρελαϊκή περιοχή Prirazlomnoye βρίσκεται στη θάλασσα της Pechora, 60 χλμ. Από την ακτή. Τα ανακτήσιμα αποθέματα πετρελαίου υπερβαίνουν τα 70 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου.

Οι δυτικές κυρώσεις έχουν σχεδιαστεί εν μέρει για να περιορίσουν την ικανότητα της Ρωσίας να αντλεί πόρους από την Αρκτική, καθώς και επίσης έχουν σταματήσει τα έργα με δυτικές εταιρίες που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη.

Για παράδειγμα, αμέσως μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων το 2014, η Exxon-Mobil αναγκάστηκε να σταματήσει τις εργασίες της στη Ρωσία με τη Rosneft. Χωρίς τη βοήθεια της Exxon, η ρωσική κρατική εταιρία Rosneft ανέστειλε την εξερεύνηση του πετρελαϊκού πεδίου στην περιοχή της θάλασσας Kara.

Η άρση των κυρώσεων είναι απίθανη στο εγγύς μέλλον, καθώς οι σχέσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας παραμένουν τεταμένες. Μια πιθανή λύση θα ήταν εάν η Rosneft και η Gazprom συνεργαζόταν με ιδιωτικές ρωσικές εταιρείες ενέργειας που έχουν μεγαλύτερη εμπειρία και τεχνολογία σε υποβρύχια έργα.

Η εταιρία Lukoil  η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας αναπτύσσει υπεράκτια έργα στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν η Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και το Καζακστάν διαχώρισαν αρχικά το βόρειο τμήμα της θάλασσας.

Η Lukoil ανακάλυψε έξι μεγάλα πολυστρωματικά πεδία στον ρωσικό τομέα της Κασπίας Θάλασσας, χάρη στην αυτοπροωθούμενη γεώτρηση «Astra». Η εταιρεία επεκτάθηκε επιτυχώς και στον τομέα «Yuri Korchagin field», 180 χιλιόμετρα από το Astrakhan, το οποίο διαθέτει περίπου 29 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και περίπου 64 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.

Με αυτή την μεγάλη εμπειρία, η εταιρία Lukoil προσπάθησε πολύ να αποκτήσει πρόσβαση στην Αρκτική. Ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Alexander Novak υποστηρίζει τη χορήγηση δικαιώματος έρευνας και ανάπτυξης στις ιδιωτικές εταιρίες στην περιοχή της Αρκτικής, αλλά, αναμφισβήτητα, η Rosneft τάσσεται υπέρ της διατήρησης της υπάρχουσας πολιτικής. Για την Gazprom επίσης, ο ανταγωνισμός στη ζώνη προνομίων τους εμπορικού ενδιαφέροντος είναι απαράδεκτος.

Χάνοντας τις εξαιρετικά αναγκαίες επενδύσεις.

Οι περιορισμένες ευκαιρίες της Lukoil στην Ρωσία την οδήγησαν στη διεξαγωγή σχεδίων στο εξωτερικό στην Κεντρική Ασία, το Ιράκ και τη Νιγηρία. Μια άλλη ιδιωτική εταιρεία, η Novatek, επέλεξε ομοίως να εργαστεί σε υπεράκτια έργα εκτός Ρωσίας. Συνεργάζεται με το σύνολο των εταιριών της Γαλλίας και την ιταλική Eni για την ανάπτυξη δύο υπεράκτιων έργων στη Μεσόγειο.

Η Novatek πέτυχε να στραφεί προς τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου χρησιμοποιώντας τεχνολογία που θα μπορούσε να είναι καθοριστική για την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αρκτική. Η στροφή της προς στο LNG (Liquefied natural gas) στη χερσόνησο Yamal της Ρωσίας ξεκίνησε εγκαίρως, παρά τις δύσκολες συνθήκες, τις τεχνολογικές προκλήσεις και τις κυρώσεις.

Οι δυτικές κυρώσεις αποτελούν μακροπρόθεσμο εμπόδιο για την ανάπτυξη των ρωσικών πηγών ενέργειας στην Αρκτική, ενώ οι κοινές επιχειρήσεις με ιδιωτικές ρωσικές εταιρείες αποτελούν μέρος της λύσης. Όμως, καθώς όσο αυτό δεν αναγνωρίζεται, η Ρωσία χάνει τις απαιτούμενες ιδιωτικές επενδύσεις και την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τον πιθανό της αρκτικό πλούτο.

Χρήστος Κατσέας