Το μέλλον της Ουγγαρίας και της Ε.Ε. μετά την επανεκλογή του Viktor Orban στην Ουγγαρία

By Χρήστος Κατσέας on 12 Απριλίου 2018 • ( Σχολιάστε )

Γράφει η Βίκυ Μανιάτη

Το αποτέλεσμα των εκλογών της 8^ης Απριλίου δεν αποτέλεσε έκπληξη για το λαό της Ουγγαρίας. Ο Πρωθυπουργός Viktor Orban επανεξελέγη εκ νέου, παρατείνοντας την παραμονή του στο πρωθυπουργικό αξίωμα για ακόμα τέσσερα χρόνια. Η εκλογική νίκη του χαρακτηρίζεται ως μια ιστορική νίκη τόσο για τον ίδιο όσο και για την Ουγγαρία, καθώς ποτέ στην ιστορία της χώρας και ποτέ από το τέλος της δικτατορίας των κομμουνιστών ένα πολιτικό κόμμα δεν είχε σημειώσει μια τέτοια εντυπωσιακή νίκη σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Σε μια εξαιρετικά διχασμένη εκλογική ατμόσφαιρα, ο Orban εστίασε ουσιαστικά σε ένα μόνο ζήτημα, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο να περιέλθει η Ουγγαρία στην κατοχή των μεταναστών.¹ Αξίζει να αναφερθεί ότι η Βουδαπέστη ενέκρινε νομοσχέδιο αναφορικά με τα αιτήματα χορήγησης ασύλου σε πρόσφυγες και την παράνομη μετανάστευση, με το οποίο έδινε τη δυνατότητα στην αστυνομία για άμεση απέλαση οποιουδήποτε παράνομου μετανάστη που θα εντοπιζόταν σε απόσταση έως 8 χλμ από τα ουγγρικά σύνορα, ένα μέτρο που επεκτάθηκε σε ολόκληρη την χώρα.²

Η επιλογή του χρόνου διεξαγωγής των εκλογών κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, καθώς συμπίπτει με την ημερομηνία διεξαγωγής των πρώτων εκλογών στην Ουγγαρία σε καθεστώς ελευθερίας, αφότου έλαβε τέλος η δικτατορία των κομμουνιστών στην χώρα το 1990.³ Επίσης η πολιτική συγκυρία λειτουργεί ευνοϊκά για την πολιτική παράταξη του Orban, Fidesz, που βρίσκεται στην εξουσία από το 1998 – 2002 και στη συνέχεια από το 2010 και εφεξής, κυριαρχώντας εκ τότε στην πολιτική σκηνή της Ουγγαρίας. Τέλος, αυτό που χρήζει προσοχής είναι ότι βουλευτικές εκλογές έλαβαν χώρα ύστερα από τις συζητήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργοποίηση της διαδικασίας του άρθρου 7 της Συνθήκης της Λισσαβώνας κατά της Πολωνίας και της Ουγγαρίας. Οι επιπτώσεις που θα επέλθουν είναι πιθανό να έχουν σοβαρότατο αντίκτυπο στην Ουγγρική οικονομία μεσοπρόθεσμα, καθώς στην παρούσα χρονική περίοδο λαμβάνουν χώρα συζητήσεις για τους πόρους από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία για την επόμενη επταετία (2021 – 2027) και σε περίπτωση κλιμάκωσης της κατάστασης, να οδηγήσουν σε αναστολή άσκησης των δικαιωμάτων ψήφου των δυο κρατών.⁴

Η διεξαγωγή των εκλογών στο ουγγρικό κράτος έχει άμεση σχέση με την διαδικασία του άρθρου 7, το οποίο αναφέρεται σε «σοβαρή παραβίαση των αξιών της Ένωσης (δημοκρατία, ισότητα, κράτος δικαίου, κ.λ.π. ) από ένα κράτος μέλος της Ε.Ε.. Η διαδικασία του άρθρου 7 είναι πιθανό να οδηγήσει σε αναστολή χορήγησης επιδοτήσεων στην Ουγγαρία. Τα διακυβεύματα στο πεδίο της οικονομίας είναι κρίσιμα, καθώς οι καθαρές εισροές πόρων από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία αντιπροσωπεύουν το 6% της ουγγρικής οικονομίας, ποσοστό που αποτελεί καθαρό ρεκόρ (Η Βουλγαρία βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 4,5%).⁵ Κατά συνέπεια, οι ευρωπαϊκοί πόροι συνεισέφεραν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας την τελευταία δεκαετία. Η ουγγρική οικονομία θα υποστεί σοβαρότατο πλήγμα εάν το ευρωπαϊκό μπλοκ αποφασίσει τη διακοπή χορήγησης πόρων από τα Διαρθρωτικά και τα Γεωργικά Ταμεία λόγω ανεπαρκούς συνεργασίας.⁶ Παρότι βραχυπρόθεσμα οι επιπτώσεις των εκλογών στην οικονομία φαίνονται ήσσονος σημασίας, μακροπρόθεσμα έχουν βαρύνουσα σημασία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στο Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς της Διεθνούς Αμνηστίας η Ουγγαρία κατά το χρονικό διάστημα 2009 – 2017 από την 46^η θέση κατατάχθηκε στην 66^η, και σήμερα έπεται της Ιορδανίας, της Κούβας και του Μαυροβουνίου.⁷ Επίσης, σύμφωνα με τους Δείκτες Βιώσιμης Διακυβέρνησης του Ιδρύματος Bertelsman Stiftung, αποτυπώνεται η επιδείνωση του πολιτικού σκηνικού, καθώς η ποιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ουγγαρία παρουσιάζει σημαντική πτώση για αρκετά χρόνια. Σήμερα, η χώρα βρίσκεται στην 40^η θέση μεταξύ 41 χωρών στην Ε.Ε και στον ΟΟΣΑ.⁸

Έχοντας τα παραπάνω κατά νου, γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι εθνικές εκλογές της 8^ης Απριλίου στην Ουγγαρία κρίνουν το μέλλον της χώρας όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως επίσης κρίνουν και το μέλλον της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και εδώ υπάρχει ένα μείζον πρόβλημα. Ο Viktor Orban διακρίνεται για την επικριτική του στάση απέναντι στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.⁹ Από το 2015 τουλάχιστον, ο Orban με τις ενέργειές του αποτελεί πηγή εντάσεων στο εσωτερικό της Ε.Ε: προσέφυγε κατά της απόφασης της Ε.Ε. προκειμένου να επιτραπεί η μεταφορά ποσοστώσεων για τους πρόσφυγες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Συνέβαλε ενεργά στη Σύνοδο των χωρών της ομάδας Visegrad για την προώθηση της κυριαρχίας των κρατών έναντι των πολιτικών σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του συνασπισμού κομμάτων OVP-FPO στην Αυστρία. Επέμεινε στην ανάγκη διατήρησης της συνεργασίας με τη Ρωσία. Απαίτησε ακόμα και το ποσό των 500 εκατ. Ευρώ από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ως αποζημίωση για την ανάληψη των δαπανών στις οποίες υποβλήθηκε η Ουγγαρία, ώστε να αντιμετωπίσει την εισροή των μεταναστών. Σε ανταπάντηση, η Ε.Ε. εκκίνησε διαδικασίες ελέγχου, και συγκεκριμένα διαδικασίες ελέγχου για την διαχείριση των πόρων που έλαβε η Ουγγαρία από τα κοινοτικά διαρθρωτικά ταμεία.¹⁰

Φυσικά, η έκβαση των εκλογών θα ενθαρρύνει τη νέα κυβέρνηση για συνέχιση των πολιτικών της. Η επικριτική στάση της Βουδαπέστης απέναντι στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα εξακολουθήσει να υφίσταται και η Ουγγαρία θα χρειαστεί να αναζητήσει υποστήριξη από τους συμμάχους στην ομάδα των χωρών Visegrad (όπου περιλαμβάνονται η Πολωνία, η Τσεχία και η Σλοβακία) στην αντίθεσή της απέναντι στην τάση ομοσπονδοποίησης της Ε.Ε. Η Ουγγαρία και η Πολωνία θα εξακολουθήσουν να υποστηρίζουν η μια την άλλη στις διαφορές τους με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απειλώντας η κάθε μία με άσκηση του δικαιώματος του βέτο κατά της προτεινόμενης επιβολής οιωνδήποτε κυρώσεων εναντίον τους. Επιπλέον, είναι προφανές ότι η Ουγγαρία θα αποφύγει οποιαδήποτε ενέργεια για ένταξη της στην ευρωζώνη και θα εμμείνει στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας.¹¹

Ωστόσο, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος για απομόνωση της Ουγγαρίας από τους συμμάχους της στη Δυτική Ευρώπη και από τα κύρια όργανα λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε.¹², καθίσταται αναγκαία μια προσέγγιση που θα είναι περισσότερο ευέλικτη και θα διέπεται από μεγαλύτερο πνεύμα συνεργασίας.¹³Η Ουγγαρία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την Ε.Ε., καθώς τα οικονομικά της συμφέροντα είναι στενά συνδεδεμένα με την Ε.Ε. – ανεξαρτήτως της έμφασης που έχει προσδώσει ο Orban στην Κίνα σε σχέση με την οικοδόμηση μιας «Νέας Οδού Μεταξιού» στην χώρα. Για παράδειγμα, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία που κατασκευάζει αυτοκίνητα στην Ουγγαρία, θέλει να επωφεληθεί από τους χαμηλούς μισθούς στην Ουγγαρία και κατ΄επέκταση αυτό συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας για το Ουγγρικό εργατικό δυναμικό. Εφόσον, η Ουγγαρία επιθυμεί να συνεχίσει να καρπώνεται τα οφέλη αυτής της σχέσης και άλλων παρόμοιων σχέσεων που εστιάζουν σε πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση η υπαγωγή της χώρας στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε., την οποία η Ουγγαρία έχει ανάγκη, όπως επίσης έχει ανάγκη και την αλληλεγγύη που συνδέεται με αυτή την αγορά.¹⁴

Η Ουγγαρία θα συνεχίσει να αποτελεί εμπόδιο στην εμβάθυνση της Ε.Ε και παράλληλα να καταβάλει προσπάθειες να βρει συμμάχους εντός του Συμβουλίου της Ε.Ε.. Αλλά αυτό μόνο θα είναι σε θέση να κάνει. Τα συμφέροντα της Ουγγαρίας είναι στενά συνδεδεμένα με την Ε.Ε., ώστε να κινηθεί πέρα από την Ε.Ε.¹⁵

Παραπομπές