Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Ο 21 ος αιώνας χαρακτηρίζεται ως αιώνας με πληθώρα προκλήσεων για την διεθνή κοινότητα. Δυο εξ αυτών είναι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η αντιμετώπιση της μείωσης των αποθεμάτων ενεργειακών πόρων σε συνδυασμό με την άμβλυνση της ενεργειακής φτώχειας. Θεωρούνται εξαιρετικά κρίσιμες προκλήσεις γιατί έχουν να κάνουν με την επιβίωση των μελλοντικών γενεών και το μέλλον του πλανήτη.

Η μεν καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αφορά στην ανάληψη και εκπλήρωση συγκεκριμένων δεσμεύσεων από τα κράτη για την επίτευξη του στόχου μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, προκειμένου να αποτραπούν η περαιτέρω υπερθέρμανση του πλανήτη, η καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, η εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς και η αύξηση των κλιματικών προσφύγων κ.λ.π.

Η δε αντιμετώπιση της μείωσης αποθεμάτων ενεργειακών πόρων σχετίζεται με την αύξηση του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο και με το γεγονός ότι χρησιμοποιούνταν συγκεκριμένοι ενεργειακοί πόροι όπως το πετρέλαιο και συγκεκριμένες μορφές ενέργειας όπως η ηλεκτρική ενώ άλλοι ενεργειακοί πόροι όπως το αέριο και άλλες μορφές ενέργειας όπως η ηλιακή παρέμεναν ανεκμετάλλευτα μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Συνεπώς, η αντιμετώπιση των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών του πληθυσμού παγκοσμίως καθιστά επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών πόρων και μορφών ενέργειας. 

Όσον αφορά στην ενεργειακή φτώχεια, περίπου 2 δις. πολίτες στερούνται πρόσβασης σε σύγχρονες ενεργειακές υπηρεσίες. Η εξασφάλιση πρόσβασης σε καθαρή και προσιτή οικονομικά ενέργεια αποτελεί κλειδί για να επέλθει βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των φτωχών πολιτών του πλανήτη αυτού.¹ 

Σε αυτές τις δυο προκλήσεις, απάντηση θεωρείται η χρήση και η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας, που εκτιμάται ότι αποτελεί ένα εκ των σημαντικότερων ενεργειακών πόρων για την παραγωγή ηλεκτρισμού και την κάλυψη αναγκών θέρμανσης και διατροφής του παγκόσμιου πληθυσμού καθώς και την κάλυψη αναγκών αγροτικού και βιομηχανικού τομέα.² 

Η γεωθερμική ενέργεια είναι καθαρή και βιώσιμη μορφή ενέργειας με δυνατότητα ανανέωσης καθώς πηγάζει από την θερμότητα που παράγεται από τη γη. Τα ραδιενεργά στοιχεία στο εσωτερικό της γης απελευθερώνουν θερμότητα σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες, που αυξάνονται ανάλογα με την απόσταση από την επιφάνεια της γης. Η διαρκής ροή αυτής της μορφής ενέργειας από το εσωτερικό της γης, εκτιμάται ότι ισοδυναμεί με 42 εκατ. MW ενέργειας και αναμένεται να συνεχίσει η παραγόμενη αυτή ποσότητα για δισεκατομμύρια έτη. Εντοπίζεται γύρω από τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Πλάκα του Ειρηνικού στο Δακτύλιο της Φωτιάς που εκτείνεται από την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και την Ιαπωνία έως την Αλάσκα, την Κεντρική Αμερική, το Μεξικό, τις Άνδεις και από εκεί στη Νέα Ζηλανδία. Η γεωθερμική ενέργεια συνήθως παραμένει βαθιά στο υπέδαφος αλλά μερικές φορές εντοπίζεται στην επιφάνεια της γης με τη μορφή θερμών πηγών και θερμοπιδάκων ή ηφαιστείων και αναθυμιάσεων, όταν απελευθερώνονται τα ηφαιστειακά αέρια.³  Όπως αναφέρει η περιοδική έκδοση «World Energy Assessment» του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη, η γεωθερμική ενέργεια έχει την μεγαλύτερη δυνατότητα τεχνικής αξιοποίησης της από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.⁴ 

Η ύπαρξη γεωθερμικής ενέργειας είναι συνδεδεμένη με την έναρξη ύπαρξης ανθρώπινου πολιτισμού. Σύμφωνα με τον Cataldi κ.λ.π, η εμφάνιση γεωθερμικής ενέργειας ανάγεται χρονολογικά στην Παλαιολιθική εποχή έως την έναρξη της Εποχής Μετάλλου, με την ύπαρξη φυσικών και απλών ανθρώπινων οικισμών. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, εντοπίστηκαν διάφορα στάδια χρήσης γεωθερμικών προϊόντων. Αργότερα, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία καταγράφεται χρήση γεωθερμικής ενέργειας σε σπα.⁵ Επίσης, ιστορικές αναφορές καταγράφουν χρήση γεωθερμικής ενέργειας πριν από το 11.000 π.Χ., όταν στην Ιαπωνία χρησιμοποιούνταν οι θερμές πηγές για μπάνιο και πλύσιμο ρούχων. Επίσης, η ύπαρξη αρχαιολογικών μαρτυριών συνηγορούν στην χρήση γεωθερμικής ενέργειας στη Β.Αμερική για περισσότερο από 10000 χρόνια και στην Κίνα για παραπάνω από 2000 χρόνια. Στον βιομηχανικό τομέα, η γεωθερμική ενέργεια εισήλθε τον 18^ο αιώνα, όταν χρησιμοποιήθηκε ατμός κάτω από το έδαφος για την εξόρυξη βορικού οξέος από ηφαιστειακή λάσπη κοντά στην περιοχή Larderello που γεωγραφικά εντοπίζεται στην πόλη της Ιταλίας, Τοσκάνη.⁶ Στην περιοχή Larderello ανατέθηκε η κατασκευή του πρώτου εργοστασίου γεωθερμικής ενέργειας για εμπορική χρήση το 1911.⁷ Το 1904, ο Ιταλός επιστήμονας Pierro Ginori Conti προέβη σε δοκιμές για τη λειτουργία της πρώτης – παγκοσμίως – γεννήτριας γεωθερμικής ενέργειας, χρησιμοποιώντας ατμό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εκ τότε, η αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας συναντάται στην θέρμανση και ψύξη χώρων,  στη βιομηχανία, στην αλιεία, στην κηπουρική, στην επεξεργασία τροφών και στα ιαματικά λουτρά.⁸ 

Πλέον, η χρήση γεωθερμικής ενέργειας έχει επεκταθεί σε πληθώρα τομέων ανθρώπινης δραστηριότητας και αυτό εξαιτίας των αρκετών πλεονεκτημάτων της. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, που εντοπίζεται σε τοπικό επίπεδο.⁹
• Επιφέρει βελτιώσεις στον τομέα ενεργειακής ασφάλειας.¹⁰
• Είναι ευρέως διαθέσιμη, καθώς η θερμότητα του υπεδάφους είναι σε παγκόσμιο επίπεδο.¹¹
• Είναι πηγή ενέργειας βασικού φορτίου και η παροχή ενέργειας είναι συνεχής χωρίς να επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες. Άρα είναι αξιόπιστη  μορφή ενέργειας.¹²
• Διαθέτει τεράστιο αναξιοποίητο δυναμικό, που μπορεί να αναδειχθεί σε μοχλό οικονομικής ανάπτυξης.¹³
• Είναι εφικτή η πολλαπλή αξιοποίηση της.¹⁴
• Εξαιτίας των διαφορετικών φορτίων και ιδιοτήτων της, είναι εφικτή η ικανοποίηση διαφορετικών κατηγοριών ζήτησης από λίγα KWs έως δεκάδες MWs, παρέχοντας επιπρόσθετη ευελιξία στους διαχειριστές.¹⁵
• Είναι δυνατός ο συνδυασμός της με άλλες μορφές ενέργειας, προκειμένου να ενισχυθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα.¹⁶
• Έχει χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε σημείο που δεν είναι ορατή.¹⁷  
• Συμβάλλει στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης στα εργοστάσια γεωθερμικής ενέργειας. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ η παραγωγή γεωθερμικής ενέργειας αποτελεί μια βιομηχανία που εισφέρει στην αμερικανική οικονομία 1,5 δις. δολάρια ετησίως.¹⁸
• Συμβάλλει στον περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησης ενός κράτους μειώνοντας τις εισαγωγές ενέργειας και κατ’ επέκταση στη μείωση των εμπορικών ελλειμμάτων αλλά και στην προώθηση υγιέστερων οικονομιών.¹⁹
• Αποτελεί μορφή ενέργειας πιο φιλική στο περιβάλλον, δεδομένου ότι τα εργοστάσια γεωθερμικής ενέργειας εκπέμπουν μικρές ποσότητες διοξειδίου άνθρακα και διοξειδίου θείου και καθόλου οξείδια του αζώτου.²⁰ 
• Η βιωσιμότητα των επενδύσεων στην γεωθερμική ενέργεια σίγουρα θεωρείται ένα εξαιρετικά σημαντικό πλεονέκτημα. Και αυτό διότι οι αποφάσεις σχετίζουσες με την χρήση ενεργειακών πόρων που λαμβάνονται σήμερα, έχουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η χρήση πόρων γεωθερμικής αποτρέπει τη ραγδαία αύξηση των τιμών που είναι εγγενές χαρακτηριστικό της αγοράς ορυκτών καυσίμων.²¹ 
• Τα συστήματα γεωθερμικής ενέργειας απαιτούν ελάχιστη έως μηδαμινή συντήρηση και η διάρκεια ζωής τους κυμαίνεται από 18 έως 23 έτη.²² Συνεπώς, εξασφαλίζεται η αξιόπιστη λειτουργία τους και το χαμηλό κόστος αυτής.²³ 
• Η καθαρότερη ατμόσφαιρα ως απόρροια της χρήσης γεωθερμικής ενέργειας στην θέρμανση συμβάλλει στην ενίσχυση της δημόσιας υγείας και ευημερίας.²⁴ 
• Τέλος, επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακος, εφόσον η ύπαρξη εργοστασίου γεωθερμικής ενέργειας συνδεθεί με μια κλίμακα χρησιμότητας (από 50 MW έως εκατοντάδες megawatts). Η οικονομία κλίμακας είναι ευκολότερο να επιτευχθεί στη γη, καθότι υφίστανται λιγότεροι περιορισμοί συγκριτικά με την πλειονότητα των τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας.²⁵ 

Πέρα όμως από τα αρκετά πλεονεκτήματα που συγκεντρώνει η χρήση γεωθερμικής ενέργειας, υπάρχουν και ορισμένα μειονεκτήματα. Ορισμένα εξ αυτών είναι:

• Παρότι η γεωθερμική ενέργεια συνιστά φιλική προς το περιβάλλον μορφή ενέργειας, η εξόρυξη γεωθερμικής ενέργειας από το έδαφος οδηγεί στην απελευθέρωση αερίων του θερμοκηπίου όπως μεθάνιο, αμμωνία, κ.λ.π. έστω και σε μικρότερες ποσότητες συγκριτικά με τα ορυκτά καύσιμα.²⁶
• Το υψηλό κόστος επένδυσης σε γεωθερμικά συστήματα λειτουργεί αποτρεπτικά για τα νοικοκυριά. Ωστόσο, η ανάκτηση του κόστους επένδυσης είναι εφικτή σε διάστημα 2-10 ετών.²⁷
• Μολονότι θεωρείται βιώσιμη και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, υπάρχουν πιθανότητες η ψύξη συγκεκριμένων τοποθεσιών να επιβραδυνθεί ύστερα από κπ χρονικό διάστημα, καθιστώντας ανέφικτη τη συλλογή μεγαλύτερης ποσότητας γεωθερμικής ενέργειας στο μέλλον. Εξαίρεση αποτελεί η εξόρυξη γεωθερμικής ενέργειας από το μάγμα αλλά η σχετική τεχνολογία είναι ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξης.²⁸
• Στην περίπτωση εγκατάστασης γεωθερμικών συστημάτων, απαιτείται διάθεση έκτασης γης δίπλα από την οικία του ενδιαφερόμενου. Αυτό καθιστά δυσχερή την εγκατάσταση γεωθερμικών συστημάτων για τους ιδιοκτήτες οικιών σε μεγάλες πόλεις.²⁹ 
• Επίσης, με τη γεωθερμική ενέργεια ελλοχεύει ο κίνδυνος πρόκλησης σεισμών, γεγονός που οφείλεται στις μεταβολές που υφίσταται η δομή της γης ως αποτέλεσμα των εξορύξεων.³⁰ 
• Η υψηλή κατανάλωση γλυκών υδάτων μπορεί να συνιστά απώλεια για το περιβάλλον, κάτι που θα οδηγήσει τελικά σε έλλειμμα υδάτινων πόρων.³¹
• Η γεωθερμική δραστηριότητα επιτυγχάνεται στο μέγιστο βαθμό στα τεκτονικά ρήγματα που εντοπίζονται στο στερεό φλοιό της Γης. Το πρόβλημα εδράζεται στο γεγονός ότι ελάχιστες χώρες έχουν τη δυνατότητα χρήσης γεωθερμικών πόρων. Και αυτές οι χώρες είναι οι κύριοι παραγωγοί γεωθερμικής ενέργειας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι ΗΠΑ, η Ισλανδία, η Κένυα, η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες, το Μεξικό.³²
• Το υψηλό κόστος κατασκευής εργοστασίων γεωθερμικής ενέργειας και η ανάγκη ύπαρξης ειδικά κατασκευασμένων συστημάτων θέρμανσης και ψύξης καθώς και εξοπλισμού ανθεκτικού σε υψηλές θερμοκρασίες συνιστούν δυο παράγοντες που λειτουργούν αποτρεπτικά στην χρήση γεωθερμικής ενέργειας.³³
• Μελέτες έχουν καταδείξει ότι χωρίς προσεκτική διαχείριση, είναι δυνατή η εξάντληση των δεξαμενών γεωθερμικής ενέργειας. Γεγονός που με τη σειρά του θα οδηγήσει στην αχρήστευση του εργοστασίου γεωθερμικής ενέργειας.³⁴ 

Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ευρώπη πρωτοστατεί στην χρήση γεωθερμικής ενέργειας. Καταλαμβάνει την πρώτη θέση, έχοντας το προβάδισμα έναντι Ασίας, Αμερικής, Ωκεανίας και Αφρικής. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Γεωθερμίας το 2005,  32 ευρωπαϊκά κράτη χρησιμοποιούν γεωθερμική ενέργεια κυρίως για θέρμανση χώρων, μπάνιου και λουτροθεραπεία. Στην Ευρώπη, οι κλιματολογικές συνθήκες, η ζήτηση της αγοράς και οικολογικοί λόγοι ευνοούν την χρήση γεωθερμικής ενέργειας κυρίως για θέρμανση χώρων και θερμοκηπίων, βιομηχανική χρήση, υδατοκαλλιέργειες, μπάνιο και λουτροθεραπεία.³⁵   

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει σε διάφορα κείμενα την ανάγκη προώθησης των ΑΠΕ και δη της γεωθερμικής ενέργειας. Στο άρθρο 194 της ΣΛΕΕ προσδιορίζονται οι στόχοι της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής: α. διασφάλιση λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, β. διασφάλιση ενεργειακής ασφάλειας και γ. προώθηση της ενεργειακής αποδοτικότητας, εξοικονόμηση ενέργειας και ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου συγκαταλέγεται η γεωθερμική.³⁶

Το Μάρτιο 2007, οι αποκαλούμενοι στόχοι 20%-20%-20% (μείωση κατά 20% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, κατανάλωση ενέργειας προερχόμενης από ΑΠΕ κατά 20% και βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 20%) που έγιναν αποδεκτοί από τους ευρωπαίους ηγέτες στο πλαίσιο ανάληψης ευρωπαϊκής δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αποτελούν κύριο μοχλό για την ανάπτυξη της αγοράς γεωθερμικών τεχνολογιών.³⁷

Η Οδηγία 2009/28/EC για την προώθηση χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ συνιστά το σημαντικότερο κομμάτι της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την γεωθερμία. Μεταξύ άλλων, η Οδηγία καθορίζει δεσμευτικούς νομικά στόχους για τα κράτη μέλη και προτείνει μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στην άρση κρίσιμων εμποδίων που αποτρέπουν την ενέργεια από ΑΠΕ να εισέλθει στην ενεργειακή αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο άρθρο 2 παρ. γ ορίζεται η έννοια της γεωθερμικής ενέργειας.³⁸ Ακολούθησαν οι Οδηγίες 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (νέων και υφιστάμενων) και 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση έστρωσαν το δρόμο για την εφαρμογή ποικίλων τεχνολογιών γεωθερμίας. Το 2015, υιοθετήθηκε η στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση, όπου στους στόχους της συγκαταλέγεται η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και η ανανέωση των ενεργειακών υποδομών που θα συμβάλλουν στη μείωση λογαριασμών ρεύματος των νοικοκυριών και στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. Το νέο πλαίσιο ενεργειακής πολιτικής που περιλαμβάνεται στο πακέτο «Καθαρή Ενέργεια για όλους»  επιταχύνει την ένταξη των ΑΠΕ στους τομείς θέρμανσης και μεταφορών ενώ παράλληλα προωθεί τις καινοτόμες τεχνολογίες. Τέλος, το άλλο πακέτο μέτρων «2030 Framework for Climate and Energy» καθόρισε τους στόχους και τις πολιτικές για την Ε.Ε. κατά την περίοδο 202 – 2030, όπου πέρα από τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40%, προβλέπει και κατανάλωση ενέργειας από ΑΠΕ κατά 27% τουλάχιστον και ενδεικτικό στόχο για βελτίωση στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά 27% τουλάχιστον με δυνατότητα επανεξέτασης το 2020.³⁹ Όλα τα παραπάνω ευρωπαϊκά κείμενα συμβάλλουν στην ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς και στην υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών που θα αποσκοπούν όχι μόνο στην υλοποίηση των ανειλημμένων ευρωπαϊκών δεσμεύσεων αλλά και στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και της κλιματικής αλλαγής.

Η σημασία που αποδίδει η Ε.Ε. στον τομέα της γεωθερμικής ενέργειας είναι εμφανής και από το γεγονός ότι χρηματοδοτεί projects στον τομέα γεωθερμικής ενέργειας. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• GEOFAR (Geothermal Finance and Awareness in European Regions): Στόχος του GEOFAR είναι ο περιορισμός των οικονομικών εμποδίων κατά τα πρώτα στάδια των έργων γεωθερμικής ενέργειας με την ανάπτυξη κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων, ικανών να ενισχύσουν την ανάπτυξη και την υλοποίηση επενδύσεων σε γεωθερμικά έργα. Ακόμα, αποσκοπεί στην ενημέρωση αναφορικά με τις αναδυόμενες εφαρμογές της γεωθερμικής τεχνολογίας και στη μεταστροφή της αντίληψης και συμπεριφοράς των αρμοδίων λήψης αποφάσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και των σημαντικών φορέων (σε χώρες στόχο όπως Γερμανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Βουλγαρία, Σλοβακία και Ουγγαρία) με την παροχή σχετικών πληροφοριών και με τη διοργάνωση σεμιναρίων για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και μεταφορά τεχνογνωσίας. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στο ποσό των 1.554.386 ευρώ, όπου η Ε.Ε. συμμετέχει κατά 75%).⁴⁰ 
• CROWDTHERMAL: Χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό HORIZON 2020 με το ποσό των 2.305.801,25 ευρώ και αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της συμμετοχής των Ευρωπαίων πολιτών απευθείας στην ανάπτυξη γεωθερμικών έργων με τη συνδρομή εναλλακτικών χρηματοδοτικών σχημάτων (π.χ. crowdfunding) και εργαλείων κοινωνικής δικτύωσης. Η διάρκεια του είναι τριετής (1 Σεπτεμβρίου 2019 – 31 Αυγούστου 2022).⁴¹
• GEORISK: Δεδομένου ότι στην ανάπτυξη γεωθερμικών έργων εμπεριέχεται ρίσκο, με κυριότερο το ζήτημα των πόρων. Επίσης, η δυνατότητα τραπεζικής χρηματοδότησης καθίσταται δύσκολη εξαιτίας του γεωλογικού κινδύνου που ενυπάρχει στα γεωθερμικά έργα. Για την κάλυψη του γεωλογικού κινδύνου, υφίστανται ήδη σε ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη (Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Κάτω Χώρες, Δανία και Ελβετία) Ταμεία Ασφάλισης Κινδύνων. Η ασφάλιση τέτοιων κινδύνων σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρείται κρίσιμη για την εκτενή ανάπτυξη ενός γεωθερμικού έργου σε βάθος και αφορά το στάδιο εξερεύνησης και της πρώτης διάτρησης. Το GEORISK συντονίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Γεωθερμικής Ενέργειας (EGEC), έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο 2018 και έχει διάρκεια 30 μηνών. Χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό HORIZON 2020.⁴²  
• GEOTHERMICA: Το GEOTHERMICA φιλοδοξεί να συνδυάσει τους οικονομικούς πόρους και την τεχνογνωσία 16 ιδιοκτητών και μάνατζερ στον τομέα προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας στην γεωθερμία από 13 κράτη και να αναλάβει κοινές δράσεις που καταδεικνύουν και επικυρώνουν την χρήση νέων εννοιών στην γεωθερμία εντός του ενεργειακού συστήματος, όπου είναι δυνατή η περαιτέρω ανάπτυξή τους, με σκοπό την πλήρη εμπορευματοποίηση. Καθώς στόχος της Ε.Ε. είναι η αύξηση της χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ στις βιομηχανικές διαδικασίες, στην θέρμανση και ψύξη χώρων, στην παραγωγή ενέργειας και στην αποθήκευση ενέργειας και δεδομένου ότι σήμερα η γεωθερμική ενέργεια αξιοποιείται σε λίγους εξειδικευμένους τομείς της αγοράς, το ευρωπαϊκό χρηματοδοτούμενο έργο GEOTHERMICA είναι ελπιδοφόρο για την πραγματοποίηση αυτής της ευρωπαϊκής επιδίωξης. Χρηματοδοτείται απευθείας από το Horizon 2020 με περίπου 8 εκατ. ευρώ, ενώ ο υπόλοιπος προϋπολογισμός του προέρχεται από τις εισφορές των ευρωπαϊκών κρατών μελών. Η λήξη του έργου είναι το Δεκέμβριο 2021.⁴³
• GEOENVI: Σκοπός του GEOENVI είναι να διασφαλίσει ότι η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει ρόλο μελλοντικά στον τομέα παροχής ενέργειας στην Ευρώπη με βιώσιμο τρόπο και να συμβάλλει στη δημιουργία μιας δυναμικής στρατηγικής, που θα ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές ανησυχίες.⁴⁴ Χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό Horizon 2020 και ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στο ποσό των 2 495 871,50 €. Η διάρκεια του είναι τριετής (2018-2021).⁴⁵

Αξίζει τέλος να αναφερθεί το πρόγραμμα γεωθερμίας DORA II στην Τουρκία. Επειδή οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί κατά 85% από το 1990, ο περιορισμός της κατανάλωσης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα είναι κρίσιμης σημασίας. Το έργο αυτό αντικαθιστά την ηλεκτρική ενέργεια παραγόμενη από άνθρακα με καθαρή ενέργεια από γεωθερμικές πηγές. Τα εργοστάσια γεωθερμίας έχουν συμβάλει στην ανάκαμψη της τουρκικής οικονομίας, με την προσέλκυση επενδύσεων, σύγχρονων τεχνολογιών, τεχνογνωσίας και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης σε αυτή την αγροτική περιοχή της Τουρκίας. Αξιοσημείωτη είναι η εξάλειψη 90000 τόνων εκπομπών διοξειδίου άνθρακα ετησίως, γεγονός που οφείλεται στο εργοστάσιο αυτό.⁴⁶

Πηγές – Παραπομπές

1.,2.&3. Minh Van Nguyen Sigurjón Arason, Margeir Gissurarson & Páll Gunnar Pálsson “Uses of geothermal energy in food and agriculture – Opportunities for developing countries”, FAO, 2015

4. O.B. Bjornsson, “Geothermal Energy as Replacement for Oil and Gas – A proven option among the renewables  

5. Ruggero Bertani, “Perspectives for Geothermal Energy in Europe”, May 2017

6. Minh Van Nguyen Sigurjón Arason, Margeir Gissurarson & Páll Gunnar Pálsson “Uses of geothermal energy in food and agriculture – Opportunities for developing countries”, FAO, 2015

7. O.B. Bjornsson, “Geothermal Energy as Replacement for Oil and Gas – A proven option among the renewables

8. Minh Van Nguyen Sigurjón Arason, Margeir Gissurarson & Páll Gunnar Pálsson “Uses of geothermal energy in food and agriculture – Opportunities for developing countries”, FAO, 2015

9.,10.,11.,12.,13.,14.,15.,16.&17. Interreg – Danube Transnational Programme, Darling E – Transnational Danube Region Geothermal Strategy, November 2018

18.,19.&20. U.S. Department of Energy, “Geothermal Technologies Program – Buried Treasure: The Environmental, Economic and Employment Benefits of Geothermal Energy”

21. www.geothermal.org/states.html

22.https://www.greenmatch.co.uk/blog/2014/04/advantages-disadvantages-of-geothermal-energy

23. https://avenston.com/en/articles/geothermal-pp-pros-cons/

24. Ο.Β.Bjornsson, “Geothermal Energy as Replacement for Oil and Gas – A proven option among the renewables”, United Nations Development Programme

25. Magnus Gehringer and Victor Loksha, “ESMAP Technical Report – Geothermal Handbook: TECHNICAL REPORT 002/12 – Planning and financing power generation”, World Bank, June 2012

26.,27.,28.&29. https://www.greenmatch.co.uk/blog/2014/04/advantages-disadvantages-of-geothermal-energy

30. https://www.twi-global.com/technical-knowledge/faqs/geothermal-energy/pros-and-cons

31.32.,33.&34. https://avenston.com/en/articles/geothermal-pp-pros-cons/

35. Beata Kepinska, “Geothermal energy use in Europe”, United Nations University/Geothermal Training Programme, 30^th Anniversary Workshop, August 26-27, 2008 

36., 37. & 38. Philippe Dumas & Luca Angelino, “The EU Legal Framework for Geothermal Energy”, Proceedings World Geothermal Congress 2015, Melbourne, Australia, 19-25 April 2015

39. Interreg – Danube Transnational Programme, Darling E – Transnational Danube Region Geothermal Strategy, November 2018

40.Geothermal Finance and Awareness in European Regions, published on Intelligent Energy Europe

41. https://www.crowdthermalproject.eu/

42.https://www.georisk-project.eu

43.https://energyindustryreview.com/energy-efficiency/geothermica-unlocking-geothermal-energy-potential-in-the-eu/

44. https://www.geoenvi.eu

45. https://www.geoenergyeurope.com/case-study/geoenvi-eu-project

46.https://www.goldstandard.org/projects/dora-ii-geothermal-energy-project-turkey